Tài sản là gì? Chế độ pháp lý của tài sản là gì? Có những chế độ nào theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015?
Cơ sở pháp lý
Tài sản được quy định từ chương 7 điều 105 đến 115, Bộ luật Dân sự 2015.
Định nghĩa
Tài sản được quy định trong Bộ luật Dân sự là vật, tiền, giấy tờ có giá và quyền tài sản.
Tổng hợp các quy phạm pháp luật quy định trình tự; phương thức dịch chuyển tài sản gọi là chế độ pháp lý của tài sản.
Phân loại chế độ pháp lý của tài sản
Bao gồm các chế độ:
a) Vật tự do lưu thông
Vật lưu thông:
- Không cần điều kiện;
- Tự do lưu thông như mua, bán, thuê, mượn, tặng cho…; và
- Là đối tượng của các giao dịch dân sự.
Ví dụ như các nhu yếu phầm cần thiết cho cuộc sống như: đồ ăn, thức uống, quần áo, sách vở, … các tài sản khác như nhà, đất, cổ phiếu, trái phiếu…
Tuy nhiên nhiều tài sản tự do lưu thông cần phải thực hiện đầy đủ các chính sách thuế của nhà nước như thuế thu nhập, lệ phí chuyên dịch và các nghĩa vụ khác theo quy định.
b) Vật hạn chế lưu thông
là những tài sản khi lưu thông cần điều kiện về chủ thể, về hình thức, thủ tục, về trình độ chuyên môn, kỹ thuật của chủ thể… như đối với các loại dược phẩm, di tích lịch sử, văn hóa…
Những vật này có thể là tài sản thuộc quyền sở hữu của:
- Nhà nước;
- Các cơ quan;
- Tổ chức công dân.
Việc chuyển quyền sở hữu của những vật này cần phải tuân theo những quy định riêng của pháp luật.
Trong một số trường hợp nhất định, phải có sự đồng ý hoặc cho phép của cơ quan có thẩm quyền thì hợp đồng mới không bị cho là vô hiệu.
c) Vật cấm lưu thông
Là những tài sản tuyệt đối không được lưu thông dân sự. Vật có ý nghĩa kinh tế – xã hội liên quan đến an ninh, quốc phòng, trật tự, an toàn xã hội…
Ví dụ: vũ khí quốc phòng, các chất kích thích bị cấm như thuốc phiện, chiết xuất từ thuốc phiện, ….
Việc lưu thông những vật này do các cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định. Vậy nên mỗi hình thức sở hữu có một phạm vi khách thể khác nhau.
Theo quy định tại Điều 197, những tài sản như:
- Đất đai;
- Tài nguyên nước;
- Tài nguyên khoáng sản;
- Nguồn lợi ở vùng biển, vùng trời;
- Tài nguyên thiên nhiên khác.
Là những tài sản thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước làm đại diện chủ sở hữu. Đây cũng là những tài sản bị cấm lưu thông.
Tuy nhiên, để mở rộng giao lưu dân sự, đối với đất đai, các bên tham gia giao dịch vẫn có thể chuyển nhượng quyền sử dụng đất.