Thương hiệu có sức ảnh hưởng vô cùng lớn trong quá trình quảng bá hình ảnh, sản phẩm hay dịch vụ của bất kỳ tổ chức, doanh nghiệp nào. Trong đó, logo được coi là hình ảnh đại diện mà bất kỳ ai khi nhìn hoặc nghĩ đến logo là có thể liên tưởng đến công ty, tổ chức hay cá nhân đó ngay lâp tức!
Có lẽ là vì thế mà vấn đề thiết kế một logo thật hoàn hảo, đặc biệt là đảm bảo về mặt pháp lý cho thương hiệu là vấn đề đăt ra ngay từ đầu ?Bởi lẽ điều này sẽ tạo tiền đề cho việc phát triển và xây dựng thành công của bất kỳ tổ chức, cá nhân hay doanh nghiệp nào.
Đối với yêu cầu về sự sáng tạo và độc đáo trong mỗi thương hiệu, tôi xin phép không nhắc tới. Bởi lẽ, chúng tôi tin vào ý tưởng và bàn tay của những nhà thiết kế ở công ty bạn là tuyệt vời. Trong bài viết này, dưới góc độ một nhà pháp lý – chuyên về Sở hữu trí tuệ và bảo hộ thương hiệu, cá nhân tôi chỉ xin đưa ra những lưu ý và điểm cần chú ý để tạo dựng một thương hiệu không chỉ đẹp, sáng tạo mà còn phù hợp với quy định của pháp luật, góp phần thiết kế một logo (thương hiệu) hoàn hảo nhất có thể.
Những dấu hiệu không được phép có mặt trong logo?
Yếu tố nào là yếu tố không được phép có mặt trong logo? Xưa nay, khi thiết kế logo, chúng ta thường chỉ quan tâm đến mặt ý nghĩa và hình thức thể hiện sao cho đúng mục đích, ý tưởng của người yêu cầu. Tuy nhiên, ít ai biết rằng, trong vô số nhưng logo, thương hiệu được thiết kế, vẫn có những logo không phù hợp hoặc không đúng với quy định của pháp luật. Chẳng hạn trường hợp, nhiều đơn vị khi thiết kế logo mong muốn đưa hình ảnh công ty đi cùng với cờ tổ quốc hay quốc huy để thể hiện tinh thần dân tộc và lòng tự tôn….hoăc đôi khi lại có những đơn vị sử dung hình ảnh của lãnh tụ, anh hùng dân tộc, danh nhân của Viêt Nam. Măc dù đó là những ý tưởng mang ý nghĩa đep đẽ nhưng lại trái với quy định của pháp luật.
Bên cạnh những trường hợp trên thì pháp luật còn quy định các yếu tố, hình ảnh khác không được sử dụng khi thiết kế logo, bao gồm:
+) Dấu hiệu trùng hoặc tương tự đến mức gây nhầm lẫn với hình quốc kỳ, quốc huy của các nước;
+) Dấu hiệu trùng hoặc tương tự đến mức gây nhầm lẫn với biểu tượng, cờ, huy hiệu, tên viết tắt, tên đầy đủ của cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị – xã hội, tổ chức chính trị xã hội – nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội – nghề nghiệp của Việt Nam và tổ chức quốc tế, nếu không được cơ quan, tổ chức đó cho phép;
+) Dấu hiệu trùng hoặc tương tự đến mức gây nhầm lẫn với tên thật, biệt hiệu, bút danh, hình ảnh của lãnh tụ, anh hùng dân tộc, danh nhân của Việt Nam, của nước ngoài;
+) Dấu hiệu trùng hoặc tương tự đến mức gây nhầm lẫn với dấu chứng nhận, dấu kiểm tra, dấu bảo hành của tổ chức quốc tế mà tổ chức đó có yêu cầu không được sử dụng, trừ trường hợp chính tổ chức này đăng ký các dấu đó làm nhãn hiệu chứng nhận;
+) Dấu hiệu làm hiểu sai lệch, gây nhầm lẫn hoặc có tính chất lừa dối người tiêu dùng về nguồn gốc xuất xứ, tính năng, công dụng, chất lượng, giá trị hoặc các đặc tính khác của hàng hoá, dịch vụ.
Cùng với những yếu tố, hình ảnh mà pháp luật quy định không được phép có mặt trong nhãn hiệu thì tôi nghĩ rằng, các nhà thiết kế cũng cần lưu ý tới những dấu hiệu có thể gây nhầm lẫn hoặc không tao nên khả năng phân biệt của logo để có thể thiết kế nó thật sự độc đáo. Các yếu tố trên bao gồm:
+) Hình và hình hình học đơn giản, chữ số, chữ cái, chữ thuộc các ngôn ngữ không thông dụng, trừ trường hợp các dấu hiệu này đã được sử dụng và thừa nhận rộng rãi với danh nghĩa một nhãn hiệu;
+) Dấu hiệu, biểu tượng quy ước, hình vẽ hoặc tên gọi thông thường của hàng hoá, dịch vụ bằng bất kỳ ngôn ngữ nào đã được sử dụng rộng rãi, thường xuyên, nhiều người biết đến;
+) Dấu hiệu chỉ thời gian, địa điểm, phương pháp sản xuất, chủng loại, số lượng, chất lượng, tính chất, thành phần, công dụng, giá trị hoặc các đặc tính khác mang tính mô tả hàng hoá, dịch vụ, trừ trường hợp dấu hiệu đó đã đạt được khả năng phân biệt thông qua quá trình sử dụng trước thời điểm nộp đơn đăng ký nhãn hiệu;
+) Dấu hiệu mô tả hình thức pháp lý, lĩnh vực kinh doanh của chủ thể kinh doanh;
+) Dấu hiệu chỉ nguồn gốc địa lý của hàng hoá, dịch vụ, trừ trường hợp dấu hiệu đó đã được sử dụng và thừa nhận rộng rãi với danh nghĩa một nhãn hiệu hoặc được đăng ký dưới dạng nhãn hiệu tập thể hoặc nhãn hiệu chứng nhận theo quy định;
+) Dấu hiệu không phải là nhãn hiệu liên kết trùng hoặc tương tự đến mức gây nhầm lẫn với nhãn hiệu đã được đăng ký cho hàng hoá, dịch vụ trùng hoặc tương tự trên cơ sở đơn đăng ký có ngày nộp đơn hoặc ngày ưu tiên sớm hơn trong trường hợp đơn đăng ký được hưởng quyền ưu tiên, kể cả đơn đăng ký nhãn hiệu được nộp theo điều ước quốc tế mà Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên;
+) Dấu hiệu trùng hoặc tương tự đến mức gây nhầm lẫn với nhãn hiệu của người khác đã được sử dụng và thừa nhận rộng rãi cho hàng hoá, dịch vụ trùng hoặc tương tự từ trước ngày nộp đơn hoặc ngày ưu tiên trong trường hợp đơn được hưởng quyền ưu tiên;
+) Dấu hiệu trùng hoặc tương tự đến mức gây nhầm lẫn với nhãn hiệu của người khác đã đăng ký cho hàng hoá, dịch vụ trùng hoặc tương tự mà đăng ký nhãn hiệu đó đã chấm dứt hiệu lực chưa quá năm năm, trừ trường hợp hiệu lực bị chấm dứt vì lý do nhãn hiệu không được sử dụng theo quy định;
+) Dấu hiệu trùng hoặc tương tự đến mức gây nhầm lẫn với nhãn hiệu được coi là nổi tiếng của người khác đăng ký cho hàng hoá, dịch vụ trùng hoặc tương tự với hàng hoá, dịch vụ mang nhãn hiệu nổi tiếng hoặc đăng ký cho hàng hoá, dịch vụ không tương tự, nếu việc sử dụng dấu hiệu đó có thể làm ảnh hưởng đến khả năng phân biệt của nhãn hiệu nổi tiếng hoặc việc đăng ký nhãn hiệu nhằm lợi dụng uy tín của nhãn hiệu nổi tiếng;
+) Dấu hiệu trùng hoặc tương tự với tên thương mại đang được sử dụng của người khác, nếu việc sử dụng dấu hiệu đó có thể gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng về nguồn gốc hàng hoá, dịch vụ;
+) Dấu hiệu trùng hoặc tương tự với chỉ dẫn địa lý đang được bảo hộ nếu việc sử dụng dấu hiệu đó có thể làm cho người tiêu dùng hiểu sai lệch về nguồn gốc địa lý của hàng hoá;
+) Dấu hiệu trùng với chỉ dẫn địa lý hoặc có chứa chỉ dẫn địa lý hoặc được dịch nghĩa, phiên âm từ chỉ dẫn địa lý đang được bảo hộ cho rượu vang, rượu mạnh nếu dấu hiệu được đăng ký để sử dụng cho rượu vang, rượu mạnh không có nguồn gốc xuất xứ từ khu vực địa lý mang chỉ dẫn địa lý đó;
+) Dấu hiệu trùng hoặc không khác biệt đáng kể với kiểu dáng công nghiệp của người khác được bảo hộ trên cơ sở đơn đăng ký kiểu dáng công nghiệp có ngày nộp đơn hoặc ngày ưu tiên sớm hơn so với ngày nộp đơn, ngày ưu tiên của đơn đăng ký nhãn hiệu.
Hy vọng rằng, sau bài viết này, các nhà thiết kế và tư vấn xây dưng thương hiệu, logo sẽ có thể bằng khả năng của mình, kết hơp với những kiến thức pháp lý trên để tao ra những logo, thương hiệu vừa đẹp, vừa ấn tượng và hợp pháp.